AI en logopedie
Je kunt er eigenlijk niet meer omheen: Artificial Intelligence (AI). Generatieve AI-toepassingen zoals Microsoft co-pilot of chat-GPT zijn in opkomst en de ontwikkelingen gaan razendsnel. Deze toepassingen bieden ook mogelijkheden voor logopedisten, onder andere als middel om administratieve lasten te verlagen. We beperken ons voor nu tot Generatieve AI, omdat deze toepassingen op dit moment het meest van toepassing zijn voor het werk van logopedisten.
Wat is generatieve AI?
Generatieve AI is een vorm van kunstmatige intelligentie die nieuwe content kan creëren, zoals tekst, spraak, afbeeldingen of zelfs muziek. Generatieve AI gebruikt patronen in grote hoeveelheden bestaande data om zijn ‘brein’ te voeden. Op basis van voorspelbaarheid kan generatieve AI vervolgens nieuwe content maken.
Het ‘brein’ achter generatieve AI werkt anders dan een menselijk brein. Generatieve AI voorspelt als het ware wat een logisch volgend woord is binnen de context die jij als gebruiker schetst. Hoe duidelijker de geboden context, hoe groter de kans dat je een adequaat antwoord krijgt. Ondanks dat de content van generatieve AI-toepassingen, zoals chat-GPT overtuigend klinkt, blijft het belangrijk om dit als professional te controleren en niet klakkeloos over te nemen.
Veel AI-toepassingen gebruiken de informatie die jij invoert om het ‘brein’ te trainen. In betaalde versies is het vaak mogelijk een afgeschermd gedeelte te creëren. De informatie die je invoert wordt dan alleen gebruikt om binnen jouw eigen zogeheten ‘bubbel’ de context te verrijken. Ongeacht of je gebruikmaakt van een gratis of betaalde versie adviseert de NVLF geen privacy- of bedrijfsgevoelige informatie in te voeren.
Wet- en regelgeving
De Europese AI Act is nieuwe wetgeving vanuit de Europese Unie die het gebruik van kunstmatige intelligentie regelt. Het doel is veilig, transparant en betrouwbaar gebruik van AI. Aanleiding voor het opstellen van de AI Act is om de snelle ontwikkeling van kunstmatige intelligentie in goede banen te leiden en risico’s te beperken. Het gebruik van AI binnen de zorg wordt ingeschaald op een hoger risiconiveau dan het gebruik ik veel andere sectoren. Niet iedere toepassing van AI in de zorg is toegestaan, bijvoorbeeld wanneer AI eindverantwoordelijk wordt voor zorginhoudelijke beslissingen. Voorzichtigheid bij de toepassing van AI in de zorg is geboden.
De Europese AI Act stelt onder andere dat organisaties die gebruikmaken van AI-systemen ervoor moeten zorgen dat hun medewerkers AI-geletterd zijn. Dat betekent dat mensen die binnen of namens de organisatie AI-systemen gebruiken, voldoende kennis, vaardigheden en begrip moeten hebben om AI op een verantwoorde manier in te zetten. Zowel op technisch als op praktisch, sociaal en ethisch gebied. De Autoriteit Persoonsgegevens beschrijft in het document ‘Aan de slag met AI-geletterdheid’ hoe je dit kunt aanpakken.
AI-geletterdheid
De NVLF adviseert praktijkhouders en teamleiders het gesprek aan te gaan met medewerkers en/of teamleden over het gebruik van AI binnen het methodisch handelen en hierover afspraken te maken. Leg de afspraken binnen jouw organisatie of team vast in gedragsregels De NVLF heeft een opzet gemaakt van gedragsregels die je kunt aanpassen op jouw situatie.
Je kunt bijvoorbeeld de AI Literacy Companion van Onderwijs Orakel gebruiken om snel een beeld te krijgen van de AI-geletterdheid van jezelf, je medewerkers of teamleden. Het is een instrument voor zelfevaluatie. Na het invullen zie en lees je in jouw profiel hoe je jouw AI-geletterdheid kunt verbeteren.
AI-chatbots in de zorg: handreiking beschikbaar
Steeds meer zorgverleners verkennen de mogelijkheden van AI-chatbots zoals ChatGPT. Maar hoe ga je daar als zorgprofessional verantwoord mee om? De Federatie Medisch Specialisten publiceerde samen met andere partijen een handreiking die praktische handvatten biedt voor het gebruik van AI-chatbots in de zorg.
De handreiking helpt je om bewust en veilig te werken met AI. Wat zijn de kansen, wat zijn de risico’s, en wat mag wel of juist niet volgens wet- en regelgeving? Ook vind je tips voor het gebruik van AI-chatbots in het contact met patiënten, bij verslaglegging of in je communicatie.
Deze informatie is ook relevant voor logopedisten. Werk je met AI of ben je dat van plan? Neem dan zeker even een kijkje.